Home » Posts tagged 'notation'
Tagarchief: notation
BiBlo – Von Bingen’s Blog, 02
The Sources
The chants composed by Hildegard have been notated in two manuscripts. The notation is a representative of what the Utrecht musicologist Ike de Loos in 1997 described as the Utrecht-Stavelot-Trier notation, after her analysis of sources written in this geographic triangle. The neumes are variants of the so-called Messine notation, the neumes that are characteristic for the tradition developed in Metz, France.
The Utrecht-Stavelot-Trier Triangle. Rupertsberg in red.
The Utrecht-Stavelot-Trier notation:
Utrecht, NL-Uu 406/ 125v
The notation of Hildegard’s compositions:
- Dendermonde B-DE a 9/f. 153r/1
2. Riesenkodex D- WI1 2 /466r/4
Both manuscripts were produced at Rupertsberg Abbey. Dendermonde was dictated by Hildegard to her scribe Guibert of Gembloux a few years before she died; it was sent to an abbey in what now is known as Belgium and ended up in the Benedictine Abbey of Dendermonde, Flanders. Since 2017, the Alamire Foundation in Leuven, Belgium, keeps this manuscript.
The same scribe reorganised the Dendermonde version a few years after her death, in what became known as the Riesencodex, now kept at Hessische Landesbibliothek, Wiesbaden. There is some debate whether Hildegard or Guibert composed the chants.
For my analysis, I intend to select a number of chants notated in both manuscripts for comparing the employment of signal tones. Which ones will depend upon the first steps of my research into the employment of signal tones in the compositions attributed to Hildegard.
The presentation of my research’s setup is a nice step towards an introduction to rhetoric, which is the essence connecting language and music in plainchant. An orator started by gathering information and arguments that might support his explanation. This first step of the rhetorical preparation is called Inventio: drawing up an inventory and inventing arguments.
Musemen: Notatieperikelen
De interpretatie van de muzieknotatie is een van de grootste obstakels geweest voor de herontdekking van musemen. De klanken en de plekken van de codes sluiten namelijk niet aan op de schema’s en formules waaraan musicologen en hedendaagse zangers gewend zijn. Wat dacht je van kwarttonen (‘Arabische’ muziek) bijvoorbeeld? Hieronder staan op twee plekken tekens die kwarttonen weergeven: het ‘dubbele haakje’ boven Ve-ni en het enkele haakje boven osten-de.
Daar begint de eerste musicoloog al te mopperen. In zijn taal: “de eerste neume die je noemt, is een virga strata, dat is gewoon een verlenging van een toon, hier een fa.” De laatste neume van ostende kent hij wel (als hij zijn/haar vakliteratuur kent): de microtonale clivis die door Ike de Loos en Manuel Pedro Ferreira als microtonale tekens (voor kwarttonen dus) zijn beschreven in hun proefschriften (1996 en 1997). Maar hoe zit het dan met die virga strata? In mijn masterthese beschrijf ik hoe in fragmenten van een Utrechts antifonarium uit het eerste kwart van de 12e eeuw nog twee losse microtonale clives werden geschreven op plekken waar in latere handschriften een virga strata staat. Die werden later dus samengetrokken tot één neume, dat schreef handiger. Het derde teken staat boven ostende, dat is een quilisma, hier van re naar fa, beter bekend als van d naar f. Waarschijnlijk klonk dat als een soort glissando, maar daarover zijn de geleerden het nog niet eens.
De Codes van het Gregoriaans 